[ İman ve İslam Bilgileri ]




 




 İman Bahsi...

İnanmamız gereken bilgilerin tümüne itikat denildiği gibi bunlara amentü de denilir. Dilimizle söyleyip kalbimizin tasdikiyle bütünleşen inançlarımız en kısa şekliyle şöyledir: Eşhedü enla ilahe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühu ve Resuluh. Bu şahadet kelamı ile islama girilir. Manası şöyledir: Allah’dan başka ilah olmadığına ve Hazreti Muhammed’in Allah’ın kulu ve Resulu olduğuna inandım. İman kısaca budur. Tamamı, amentüyü sonuna kadar (inanarak) okumak, teferruatlısı da Allah’ın sıfatlarını bilmektir.

1. Amentü billahi (Allah’a inandım)
2. Ve melaiketihi (Allah’ın meleklerine inandım)
3. Ve kütübihi (Allah’ın kitaplarına inandım)
4. Ve rusulihi (Allah’ın Peygamnerlerine inandım)
5. Ve yevmil ahiri (Ahiret gününe inandım)
6. Ve bil kaderi hayrihi ve şerihi min Allahi teala vel ba'su ba'del mevt (kadere, hayır ve şerrin Allah’dan olduğuna ve öldükten sonra dirileceğimize inandım) diyerek imanın bu altı maddesini kalbinde doğrulayan kimseler, inananlar, müminlerdir, hakka inananlar bunlardır. Bu imanın zıddına, aksine küfür denir.

Allah'a İman

Hak yol, doğru inanç olan ehli sünnet inancında Allah’a şöyle inanılır:

Allah Vacibilvücud’dur (varlığı, vücudu kendindendir, başka varlık ve şekiller halinde görülmesi, onlara girmesi, bitişmesi olmaz). Bütün varlıkların yaratıcısıdır. Diridir (Hayy, canlı), Alimdir, Kadir ve Kayyum’dur (herşeye gücü yeten ve herşeyi varlıkta tutan), dilediğini dilediği gibi yapandır, görücü, işitici, Kelam sıfatı ile konuşucu, Kadim sıfatıyla evveli, Baki sıfatıyla sonu olmayandır. Zatında ve sıfatlarında, yarattığı alemlerde ortağı ve yardımcısı yoktur. Eşe, ortağa, oğula, yardımcıya muhtaç değildir. Yaratıkların hepsi O’na muhtaçtır. Zaman ve mekanla kayıtlı değildir. Rengi ve şekli olmaz. Akıl ve hisle anlaşılmaz. Ancak inanarak varlığı ve ikincisi olmayan sayı üstü bir olduğu bilinir. Zatından başka şeylerin tamamı demek olan alemin (evrenin) yoktan yaratıcısı, terbiyecisi (Rabbı), besleyip büyütücüsü (Rezzak’ı) öldürüp diriltecek olanı, alem mülkünün maliki kıyamet gününün sahibi, Rahman, Rahim, Celal ve ikram sahibidir. Cisim, araz, madde olmayan, akıl, ilim ve hayale gelen herşeyden ayrı bulunan Kudret ve Azamet sahibidir. Kibriya ve Uluhiyet’in biricik sahip ve hakimidir.

Sevdiği bir kulunda meydana getirdiği tecellisi kadar o kulu tarafından bir kıyasla bilinse de, bu bilişin ifadesi mümkün değildir. Mukaddes zatı bilinemez. Noksan sıfatlardan münezzeh, müberradır. Kemal sıfatlarının sahibidir. Tasavvuf; imanı “kalbi Allah’a bağlamaktır” diye tarif eder.

Meleklere İman

İmanımızın ikinci şartı, meleklere inanmaktır. Nurdan yaratılmış olan melekler canlıdırlar, enerji ve ışın değillerdir. Özel bir yaratılışları ve sağduyuyu temsil eden bir akılları vardır. Allah’a itaat edip asla isyan etmezler, günah işlemezler. Erkeklik ve dişilikle ilgileri olmadığı gibi, yiyip içmezler. Sayıları ve çeşitleri pek çoktur. Her çeşidi bir hizmetle görevli, bir ibadetle meşguldur. Cebrail (a.s) vahiyle, Mikail (a.s) tabiat olaylarıyla, İsrafil (a.s) kıyametle ilgili işlerle, Azrail (a.s) ölüm işleriyle görevli olan melek peygamberleridir. İş ve amellerimizi kaydeden, insanları koruyan, rüya gösteren ve ilham veren melekler olduğu gibi, sadece dua ve ibadet eden melekler de vardır. Münker ve Nekir isimli kabir suali soran, cehennemde azapla görevli Zebani denen melekler de vardır. Bilinen, bilinmeyen, duyulan, duyulmayan işlerle meşgul Allah hizmetkarı bütün melaikeye inanmak borcumuzdur.

Kitaplara İman

İmanımızın üçüncü şartı Allah’ın kitaplarının hepsine inanmaktır. Allah’ın kitabı; vahiy meleği; namusu ekber ve aklı evvel olan Cebrail (a.s) vasıtasiyle bazı peygamberlerine vahyettikleridir. Bu kitapların dördü kitap, yüz tanesi de sahifeler manasına gelen Suhuf’dur. On suhuf ilk insan ve ilk peygamber Hz. Adem’e; elli suhuf Hz. Adem’in oğlu ve ikinci peygamber Hz. Şit’e; otuz suhuf Hz. İdris’e; on suhuf da Allah’ın dostu, peygamberlerin atası Hz. İbrahim’e vahyolunmuştur. (Buradan anlaşılmalıdır ki, dinsizlerin iddia ettiği ilk insanların vahşi ve okuyup-yazmayı bilmedikleri şeklindeki guya tarihi bilgiler yalan ve iftiradan ibarettir.) Hz. Adem’in oğlu Kabil, kardeşi Habil’i öldürdükten sonra, O’nun soyundan gelenler İslam’ı terkedip sapmış ve çeşitli batıl tanrılara tapmaya başlamış (Put, ateş, güneş vs. gibi) ve o soydan gelenler medeniyetten mahrum kalmışlardır. Aslında Hz. Adem, ilk insan ve ilk peygamberliği yanında, Allah Adem’e esmayı öğretti ayeti hükmünce, ilk öğretmen, ilk mürşit, ilk aile ve ilk cemiyet başkanı, ilk mümin, ilk medeniyet ve sanat rehberidir. Bu hakikatları çocuklarımıza anlatmakla hem onları yanlış kanaatlardan korumuş, hem de dinsizlerin ilim diye uydurduğu yalanların başı yakalanmış olacaktır.

Kitapların ilki Hz. Musa’ya inen Tevrat’tır. (Böylece büyük medeniyetler çağı, Allah’ın kitaplarıyla açılmış, fikir, sanat ve ilimdeki ilerlemeler başlamış haldedir.) Hz. Davud’a inen Zebur’dan sonrada Hz. İsa’ya inen İncil’le Beni İsrail peygamberlerine üç büyük kütap verilmiş olmaktadır. Suhuflarla birlikte bu üç kitabın asılları kalmamıştır. Tevrat ve İncil diye birbirinin hükümlerine ters düşen sayısız insan yazması kitap ortaya çıkmışsa da bunlar uydurma şeyler olduğundan geçersizdir. Zaten bütün diğer kitapların aslı Kur’an da Allah kelamı olarak kabul edilmişse de, hükümleri tamamen ortadan kaldırılmıştır. Necip Fazıl’dan çarpıcı bir tesbit: “Bugün elde dört ayrı İncil bulunması aslının ortada olmadığına riyazi delil... Bir şey dört olunca, bir olmak, yani varolmak haysiyetini yitirir.”

Biz, aslı kalmayan bütün suhuf ve kitapların Allah kelamı olduğuna inanır, yalnız Kur’an hükümleriyle amel ederiz. Kur’an tek bir harfi değişmeden nazil olduğu gibi durması ve kıyamete kadar da öylece korunacağı Allah’ın vaadidir. Bütün insanlar ve cinler bir araya gelse, onun tek ayetine denk bir mana meydana getiremezler.

Peygamberlere İman

Peygamberlere inanmak, iman maddelerinin en derin ve en girift olanıdır. Bizlere Allah’ı, dini bildiren; insanlık görevlerini öğreten; inanç, itaat ve ibadetlerin şekil ve özlerini örnek yaşantıları içinde gösteren; Allah’ı sevip Allah’a yakın olmaya dair olan örtülü hakikatları isteklilere açan; geniş ve derin mana ve mertebeleri kabiliyetlerin kademesine göre anlatıp malederek öğretenler hep peygamberlerdir. Onlar, akli ve nakli ilimlerin olduğu gibi, kalbi ve ruhi ilimlerin de öğreticileridirler. Onlar, aynı zamanda tek tek her şahsınve küme küme her topluluğun da yaşantı örneği, hayat kılavuzlarıdır.

Bir insan gerçekten peygambere inanıyorsa, dinin bütün dış ve iç derinliklerine de inanacak ve inandıklarını yaşayacaktır. Madde alemi sebepler alemidir. Buradaki her şey, her olay bir sebebe bağlanmıştır. Sonsuz sebepleri aşıp Allah’ı bilip, Allah’ı bulmanın odak noktası bizim peygamberimizdir. Sen olmasaydın alemleri yaratmazdım emri, O’nu alemlere sebep kılmıştır. O’na (Hakka ulaştırıcı Vesile) denilir. O’nun izni ve şefaati olmadan Allah’a yakınlık olamaz. Bu gerçek dünyada da böyledir, ahiretde de böyledir. O’na inanmakla iman edilir, O’nu herşeyden fazla sevmekle de bu iman kemale ulaşarak Allah’a makbul olur.

Bütün peygamberleri peygamber olmayan tüm yaratıklardan üstün ve makbul biliriz. Onların yalancılık, hilekarlık, hırsızlık, hainlik gibi kötü sıfatların hepsinden önceleri ve sonraları ile uzak olduklarına inanırız. Doğruluk, eminlik, akıl ve dirayette diğer insanlardan üstünlük, vahiyle aldıkları emri olduğu gibi tebliğ etmek, günahsızlık gibi ortak yüce vasıflarını tasdik ederiz. Allah’ın ahlakı ile ahlaklandırıldıklarını, ayıp ve kusurdan münezzeh olduklarını bilir ve inanırız.

Peygamberler küçük-büyük günah işlemez, masumdurlar. Onların unutarak yaptıkları hatalara zelle denilir. Zellelerin tamamı ise Allahu Azimüşşanca affedilmiştir.

Peygamberlerin hepsi erkektir. Kadından peygamber olmaz (Dolayısiyle mürşid ve imam da olmaz). Peygamberlere nesfani ve beşeri düşkünlüklerden birini yamamak imanı bozan ve düşmanların iftirası olan yalanlardır.

Peygamberler, peygamberliklerinden azledilmezler. Peygamberler dünya ve dünya nimetlerine muhabbet etmezler. Üstün ahlak ve kemalli amellerin sahibidirler. Onların hepsi imanın altı maddesini müşterek bir birlik içinde bildirmişler, amel ve muamelatta ise (zaman ve mekan gereği) değişiklikler gösteren şartlarla ümmetlerini görevlendirmişlerdir. Böylece, Hz. Adem’den kıyamete kadar inanılacak olanların hepsini her peygamber aynı biçimde tebliğ etmiştir. Bu yüzden İslam’ın itikat hükümleri Adem (a.s)’dan beri hep değişmez bir bütünlük içindedir.

Adem peygamberle bizim peygamberimiz arasında gelen –ismi ve miktarı Kur’an’la bildirilen ve bildirilmemiş olan- bütün peygamberlere inanır ve onların hepsini severiz.

Bütün peygamberlerde diğer insanlarda bulunmayan birtakım lutuflar, kemaller vardır. Onların zahiri kuvvet ve metanetleri, sabır ve sebatları, yaratıklara şefkat ve merhametleri, uzak görüş ve idrakleri emsalsizdir. Bütün peygamberlerin herbirinde mucize denen değişik harika hadiseler meydana gelmiştir. Evliya eliyle meydana gelen kerametler bu mucizelerin bir parçası, bir ölçüde aynı kaynaktan gelen devamıdır.

Bizim peygamberimize bütün geçmiş peygamberlere verilen mucizelerin tamamı verilmiş olduğu gibi, onlara verilmeyen geçmiş ve gelecek bütün insanlarla cinlere de peygamber olma gibi, genel şefaat gibi nice üstünlükler lutfedilmiş, nice suri ve manevi mucizeler verilmiştir. Hükmü hiç değişmeyecek olan Kur’an mucizesi ise, Allah’ın ezeli Kelam sıfatı ve en büyük mucizesidir.

Resul ve nebilerin, Allah’ın insanlara gönderdiği yaşantı kaideleri olan şeriatı tebliğ edici yönü olan nübüvetleri ile manevi yön ve selahiyetlerini teşkil eden bir de velayetleri vardır. Nübüvvetin zahiri şeriat, batını velayettir. Mucizeleri meydana getiren, ölü kalbleri dirilten onların bu velayet yönleridir. Peygamberimizce kıyamete kadar gerekli herşey tebliğ edilmiş ve O’nun vefatı ile nübüvvet görevi sona ermiştir. Velayet yön ve kudretleri ise veliler eliyle devam ettirilmektedir. Bu sebeble de velilerin beşeri yön ve maddi yapılarında şeriat ve sünnet uyumu daima mevcut, nefis ve arzularındaysa, yasak ve yakışıksız olanlardan titizlikle uzak durma hali her zaman görülebilir. Onların asıl özellikleri batınlarındaki velayetten gelen güzel huylar, salih ameller ve insanların eziyetlerine dayanma gücüdür. Peygamberlerin alınlarında parlayan nurun velilere intikal edeni velayet nurudur. Bu nur, Allah’ın Kudret ve Azamet sıfatlarının aksidir. Peygamberimizden Hazreti Ebubekir’e aktarılan bu nur ve bu güç Allah’ın en yüce ihsanıdır. Bu ihsan veliden veliye manevi miras olarak verilmek suretiyle günümüze kadar ulaştırılmıştır.

Velayet sahibi; Allah’ın dostu, peygamberin varisi (mirascısı), kendisinden önce bu görevi yapan velinin de halifesi, yani yerine geçen vekilidir. Alimler peygamberlerin varisidir hadisi şerifi bunların şanını bildirir denmiştir. Bunlar, halkı Hakk’a ulaştırmanın memuru olan velilerdir. Bu tür velilere mürşit denilir. Bu işin öğretisine yol, tarikat, usul denildiği gibi genelde ve ilim dilinde tasavvuf da denilmektedir.

Her kapı kapansın, Ebubekir kapısı müstesna. Allah tarafından kalbime dökülen bütün ilimleri Ebubekir’in sadrına (kalbine) aktardım hadisi şerifleri bu yüce velayet ve şanlı tasavvuf ilminin sadece iki delilinden ibarettir. Ümmetimin evliyası Beni İsrail peygamberleri gibidir. Evliyam kubbelerimin altındadır. Ben ilim şehriyim, Ali onum kapısı, Ebubekir aslıdır gibi hadisi şerifler de tasavvuf ilmi ile velayet kemalinin şahitlerindendir. Peygamberler mal, mülk değil bu ilmi miras bırakmışlardır. Böylece Velayet, zincirleme bir sıralanış ve elden ele hizmet devredişiyle ya Hazreti Ebubekir’in yahutta Hazreti Ali’nin usul ve vasıtasınca Peygamberimizin misilsiz velayetine ulaşarak orada birleşir. Allah’ın nuru ve Allah’ın kudreti olan bu güçten imdat ve talimat alırlar.

Peygambere imanı olanların nübüvvet ve velayet yönlerini belirterek bütünleştiren bu kısmı peygamberlere iman bahsinde yazmamızın sebebi budur. Böylece, onların zahiri ve batını kemallerini kısaca ifade etmeye çalıştık.

Ahiret Gününe İman

İman bahsinin sonu kader ve ahiret gününe imandır. İnsanların öldüğü andan başlayarak kabir, kıyamet, yeniden dirilme, sual, hesap, sırat alemlerinden geçerek cehennem veya cennete dahil olacakları Kur’an’da bildirilmiş ve hadislerde açıklanmıştır. Bütün bu hadiselerin zamanı gelince olacağına inanırız. Kafir ve münafıkların sonsuz olarak, günahı fazla veya affa uğramayan mü’minlerin de günahları miktarınca cehennemde azap göreceklerine, Peygamberimizin şefaatının olacağına, mü’minlerin sonsuz olarak cennette kalacaklarına, cennet ve cehennemin halen var olduklarına, Cemalullah’ın görüleceğine de mutlaka inanmamız lazımdır.

Bunlara zıt olan söylentilere önem vermez, aykırı söz ve iddialara asla inanmayız.

Her ruh bir insan için yaratılmıştır. Ruhların devri gibi (tenasuh) masallar kafirlerin uydurmalarıdır. Bunun gibi, iş ve hadiselerin olmasındaki tesirin yıldızdan, şu veya bu sebebin veya ışınların, dalgaların güç ve kudretinden geldiğine dair olan asılsız sözlere de değer vermeyiz.

Her iş ve amelin ölmeden önce yerini bulup, hesabının görülmüş olacağına, kıyamet ve ahiretin, cennet ve cehennemin insanların içinde oluşan duygulardan ibaret olduğuna dair felsefecilerin bir çeşidinden gelme yalan ve iftiraları da üzülerek reddederiz. Bu, Kur’an’da yüzlerce ayetle bildirilen ahiret gününü inkar olur.

Kadere, Hayır ve Şerrin Allah'dan olduğuna ve Öldükten sonra Dirileceğimize İman

Olacak şeylerin hepsini ezelde bilip, sonradan olacağı şekliyle Allah’ın takdir ve tesbit etmesine kader deriz. Böylece kararlaştırılmış olanların zamanı gelince aynen yazıldığı gibi oluşmasına da kaza denir. Hayır ve şer, fayda ve zarar verecek olan her yaratık ve her olay Allah’ın dilemesi ve ona ol demesiyle yaratılır. Bu sebeble biz hayır ve şer Allah’dandır diye inanır, Allah’ın hayra rızası vardır, şerre ise rızası yoktur diyebiliriz. Bu yüzden arzu ve irademiz içinde olan iş ve amellerimizde hayrı ister, hayrı yaparız. Şerri, yasağı, haram ve zararlıyı da istemez ve onları yapmayız. Bizim bu istek ve irademize cüz irade denilir. Bu cüz irademiz, bu akli seçme ve serbestliğimiz bizim mesuliyet kaynağımızdır. Sevap ve günah bu serbest seçim ve hür irademiz yüzündendir.

Biz, kaderimizin nasıl olduğunu, ne zaman ve ne sebeble yerine geleceğini bilmez, sadece bunların Allah tarafından belirlenmiş bir gerçek olduğuna inanırız. Kur’an’ın hükmü ve sünnetin yorumu böyledir. Bunun dışındaki sözler ise, Allah’ın zatı hakkındaki zan ve iftiralarda ve ruh hakkındaki yalan-yanlış sözlerde olduğu gibi, dinimizce yasaklanmış ve peygamberimizce menedilmiştir.

Sevabı-günahı, iyi ve kötüyü Allah’ın sevap, günah ölçüsü içinde bilir, onların var oluşu açısından bir dedikoduya girmez, ancak onların zarar veya faydasına göre davranır, emirler hududunda tedbirimizi alırız. Tedbir ve teşebbüs bize farzdır. İyiyi-kötüyü bilip iyiyi seçmek farzdır. Tedbir almak akıl sahiplerine farzdır. Takdir ise Allah’a aittir. Tedbir ve teşebbüste bulunmada kusur etmemek, buna rağmen, Allah’dan gelenlere razı olmak bizim imanımız gereğidir. Bu sebeple; çalışıp-kazanmak, helalı-haramı ayırmak, öğrenip amel etmek görevlerimizdendir. Çalışıp çabaladığımız halde fakirlikten kurtulamıyorsak, bu hale sabretmek tevekkülümüzün gereğidir. Zengin isek veya sonradan zengin olmuş isek, bu da nimet sahibini takdir ederek, cömert olan Allah’ın ahlakına uyup şükrümüzü artırmamız ve emirlere itaatımızı çoğaltmak içindir. Hz. Ebubekir, Hz. Ömer ve Hz. Ali halifeliklerinde şu rıza sözünü ayrı ayrı söylemişlerdir: Allah bana zenginlik veya fakirliğin hangisini verirse ben o hale razıyım.

Yukarda kısaca anlatıldığı gibi inanmaya iman veya ehli sünnet vel cemaat inancı denir. Böyle inananlar hakka müminler olup peygamberimizin sünnetinde, şanlı sahabilerin inancında, büyük müctehid imamlarımızın mezheplerinde bildirilenlerdir. La ilahe illallah (Allah’dan başka ilah yoktur) tevhid (birleme) kelimesinin izahı yukarıda anlatılan iman bilgileridir. Muhammed’ün Resulullah inancı ile de bu imanımızı kemale erdirmiş oluruz. Bütün inanılacak hususlarla bedenen yapılacak ameller peygamberimiz tarafından müslümanlara bildirilmiş, kalb ve ruhun yakin denen manevi inanç ve amelleri de velayet sahiplerine hal edilerek verilmiştir. Biz bütün bunları içeren bir bütünlük içindeki inanç ve amellere göre inanır ve amel ederiz.

Bunları bize aktaran sahabileri, veliler ve müctehid imamları sever, doğruluklarına da inanırız. Sahabilerin nakilleri ile Kur’an’ın hükümlerinden Allah’ın muradına uygun düşen mutlak doğru, güzel ve hak ölçülerle sınırlı tatbiki hükümler, prensipler meydana getiren inanç ve amel mezheplerine de tabi oluruz. İnancımız onların bildirdiği gibi, amelimiz de aşağıda anlatılacağı gibidir. İnançta mezhebimiz Maturidi, amelde ise İmamı Azam hazretlerinin Hanefi mezhebi hükümleridir. Mezhebe uymayan aklına uymuş, sapmıştır. Biz inançta Maturidi, amelde Hanefi mezhebinden, batini fikih demek olan tasavvufta ise Nakşi usulündeniz.

Bizim Rabbimiz Allah, dinimiz Islam, kitabımız Kur’an, peygamberimiz Muhammed aleyhisselamdır.

Allah’a inanıp peygamberi tasdik edenlere ümmet veya millet denir. Peygamberin ümmetine tebliğ ettiği hususlara din, şeriat veya Islamiyet denilir. Dinin inanılması gereken kısmına iman veya itikat; beden ve kalble yapılacak olanlarına ibadet; alış-veriş, nikah, vasiyet ve diğer yaşantı şekillerindeki hükümlerine de muamelat denilmektedir.

Mutlaka yapılması emredilenlere farz, bunların biraz kapalı olanlarına da vacip denilir. Bunlar dışında peygamberimizin emrettiği, yaptığı, yapanı menetmediklerine sünnet; farz, vacip ve sünnet olarak yapılanlara da amel ismi verilir. Bir fiilin amel olması için niyet edilmesi ve o amele başlarken besmele çekilmesi gerekir.


[ İman ve İslam Bilgileri ]